Spis treści
Rozwód oceniany jest przez wiele osób jako jedna z najtrudniejszych życiowych sytuacji. Jednak zdarzają się sytuacje, w których sam proces rozwodowy udaje się rozwiązać pomyślnie, szybko i bez sporów, a dopiero podział majątku staje się powodem poważnych nieporozumień i trudności. Jak wygląda podział majątku i kiedy można go dokonać? Czy dzieci również mają w nim swój udział? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania!
Każde małżeństwo dysponuje majątkiem wspólnym, który powstaje na mocy prawa w momencie zawarcia związku małżeńskiego. Wyjątkiem jest sytuacja, w której przed zawarciem małżeństwa doszło do podpisania umowy majątkowej. W skład majątku wspólnego wchodzą m.in.:
wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności zarobkowej współmałżonków,
dochody z majątku wspólnego i osobistego małżonków,
środki zgromadzone na rachunku otwartym lub pracowniczym funduszu emerytalnym,
przedmioty urządzenia domowego, które służą do użytku współmałżonków.
Ponadto każdy z małżonków posiada majątek osobisty, który nie podlega podziałowi po rozwodzie. Majątkiem osobistym określa się przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem ustawowej wspólności, nabyte przez spadek (niezależnie, czy spadek otrzymałeś przed zawarciem związku małżeńskiego, czy już podczas jego trwania), zapis lub darowiznę, chyba że w umowie zapisano inaczej. W skład majątku osobistego zalicza się także przedmioty służące do zaspokajania indywidualnych potrzeb, prawa autorskie, prawa niezbywalne (np. służebność osobista).
Podział majątku wspólnego może nastąpić w sposób umowny lub sądowy. Pierwsza sytuacja ma miejsce, gdy współmałżonkowie są zgodni co do podziału i decydują się na zawarcie umowy, na podstawie której dochodzi do całkowitego lub częściowego podziału. Z zasady majątek wspólny dzielony jest po połowie, jeśli natomiast jedno z małżonków włożyło w jego uzyskanie więcej czasu lub nakładów finansowych i oczekuje większych udziałów, musi udowodnić swoje żądania. Ważne jest dołączenie wszystkich dowodów prawa własności, w jakich jesteśmy posiadaniu, czyli paragonów, faktur, umów czy rachunków. Wartość majątku ustalana jest na dzień podziału, a jego skład na dzień ustania wspólnoty majątkowej. Podział może nastąpić w naturze – oznacza to np. podział działki na dwie mniejsze. Innym rozwiązaniem jest przyznanie wyłącznej własności konkretnej rzeczy jednemu małżonkowi z jednoczesnym obowiązkiem spłaty drugiego małżonka. Kolejną możliwością jest sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży.
Jak już wspomnieliśmy, małżonkowie mogą dojść do porozumienia w sprawie podziału wspólnego majątku. Zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej, czyli podział majątku przed rozwodem, powinien odbyć się w drodze aktu notarialnego, jeśli w skład majątku wchodzi nieruchomość. Na jej skutek powstaje rozdzielność majątkowa. Warto dodać, że nie ma możliwości, aby sprawa o podział majątku toczyła się w tym samym postępowaniu, co ustanowienie rozdzielności. Bardzo ważna jest data ustania rozdzielności majątkowej, ponieważ od tego dnia każda rzecz zakupiona przez współmałżonka lub zarobiona kwota nie będzie wchodzić w skład majątku wspólnego, a co za tym idzie, nie będzie podlegać podziałowi w przypadku rozwodu.
Warto mieć świadomość, że do podziału majątku wspólnego może dojść dopiero w momencie ustania wspólności majątkowej między małżonkami. Ważne jest, że rozwód bez orzekania lub z orzeczeniem o winie jednego ze współmałżonków, nie ma wpływu na decyzję sądu dotyczącą podziału majątku. Kiedy może nastąpić podział majątku po rozwodzie? Czy trzeba robić to bezpośrednio po zakończeniu procesu? Nie, ponieważ roszczenia o podział majątku wspólnego nie ulegają przedawnieniu. A ile może trwać podział majątku po rozwodzie? Zazwyczaj są to sprawy skomplikowane, a jeśli strony postępowania nie znajdują wspólnej drogi porozumienia – także długotrwałe.
Majątek wspólny, który powstał w momencie zawarcia małżeństwa, należy wyłącznie do współmałżonków – dzieci nie mają do niego prawa. Zgodnie z przepisami prawa, kwestia przydzielenia opieki nad dziećmi po rozwodzie nie ma wpływu na podział majątku z korzyścią dla tego rodzica. W takim przypadku sąd bierze pod uwagę (podobnie jak w kwestii przydzielenia władzy rodzicielskiej) wyłącznie dobro dzieci. Zatem gdy o prawo do nieruchomości ubiegają się obie strony postępowania, w imię dobra dziecka, sąd może przychylić się do wniosku osoby, która będzie sprawować władzę rodzicielską. W praktyce oznacza to, że sprawowanie opieki nad dziećmi nadal nie powoduje z zasady nierównych udziałów w majątku wspólnym, ale może wpływać na sposób jego podziału (sąd może przyznać dom lub mieszkanie, ale jednocześnie orzec konieczność spłaty współmałżonka). A co w sytuacji, w której nieletnie dziecko jest posiadaczem dużego majątku? Pieczę nad nim powierza się rodzicowi, któremu przysługuje władza rodzicielska. Wciąż jednak pamiętajmy, że nie jest to składnik majątku wspólnego małżonków. Jak wygląda podział majątku po rozwodzie, a dzieci pełnoletnie, które w znacznym stopniu przyczyniły się do powstania lub zwiększenia wartości majątku wspólnego? Nie mogą one domagać się udziału w nim, ponieważ nie są stroną postępowania, a majątek wspólny nadal dotyczy wyłącznie współmałżonków.
Małżonek, który został zdradzony, ma poczucie, że nie tylko uznanie winy, ale i podział majątku powinny odbyć się na jego korzyść. Jednak ani w pierwszym, ani w drugim przypadku nie ma to związku. Zdrada a podział majątku – jaka łączy je zależność? Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zdrada nie ma żadnego wpływu na decyzję sądu w kwestii podziału majątku, ponieważ małżonkowie mają takie same udziały w majątku wspólnym. O ostatecznej decyzji sądu decydują argumenty i ich uzasadnienie. Skutkiem tego może okazać się, że to strona, która dopuściła się zdrady, okaże się niewinna, jeśli skutecznie udowodni, że rozkład małżeństwa nastąpił jeszcze przed jej dokonaniem. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku podziału majątku. Może okazać się, że osoba uznana za winną rozpadu małżeństwa udowodni, że w znacznym stopniu przyczyniła się do uzyskania majątku wspólnego i wykaże znaczne dysproporcje względem wkładu współmałżonka. Wówczas to jej przypadnie większy udział w majątku wspólnym. Dlatego mimo pewnych kwestii, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się oczywiste, warto zasięgnąć porady doświadczonego prawnika, który pozwoli nam przygotować się na każdą ewentualność (szczególnie, jeśli nie znajdujemy drogi porozumienia ze współmałżonkiem).
W przypadku braku porozumienia, współmałżonkowie mogą złożyć wniosek o podział majątku do właściwego sądu. Dokument należy przedstawić przed właściwym sądem rejonowym lub okręgowym, jeśli składany jest równocześnie z pozwem o rozwód. Należy pamiętać o uiszczeniu opłaty sądowej za jego wniesienie, która wynosi 1000 zł. Jeżeli w dokumencie zawarto zgodny projekt podziału, opłata wynosi 300 zł. W takim wniosku należy wymienić dokładnie wszystkie składniki majątku, wskazać ich wartość i przedstawić dowody prawa własności.
Wynagrodzenie adwokata zależy od wartości majątku wspólnego. Jeśli małżonkom zależy na szybkim i tanim rozwiązaniu sprawy – najlepszym wyjściem jest zgodne zawarcie umowy o podział majątku. W koszty związane z sądowym podziałem majątku wlicza się wspomnianą już wcześniej opłatę sądową oraz:
wynagrodzenie biegłego, który oceni wartość majątku wspólnego (koszty te mogą być znaczne, jeśli z powodu sporu pomiędzy małżonkami będzie konieczność powołania kilku biegłych),
apelację, jeśli strona postanowi ją wnieść z racji niekorzystnego rozstrzygnięcia sprawy.
Jeśli w toku procesu będziemy korzystać z profesjonalnego wsparcia prawnika, należy doliczyć także jego wynagrodzenie. Ile kosztuje podział majątku u adwokata? Wysokość stawek minimalnych za czynności adwokackie jest regulowana rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości i jest uzależniona od wartości majątku. Zgodnie z zapisami stawki minimalne wynoszą:
do 500 zł – 90 zł;
powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
Przystępując do podziału majątku, warto mieć świadomość własnych roszczeń, aby nie stracić w wyniku rozwodu przysługującego majątku (szczególnie w sytuacji, gdy nie ma możliwości porozumienia z małżonkiem w tej kwestii). Musisz mieć świadomość, że w takim wypadku druga strona może przygotować się do procesu znacznie lepiej od Ciebie, chcąc udowodnić swój większy wkład w powstanie majątku wspólnego. Konieczne jest dokonanie wnikliwej analizy każdego czynnika składowego majątku wspólnego, ale i osobistego. Choć z zasady w momencie ustania wspólności majątkowej, małżonkowie stają się właścicielami dokładnie połowy majątku wspólnego, to istnieją od tego przepisu pewne wyjątki. Właśnie na nich należy się skupić, jeśli zastanawiasz się, jak wygrać podział majątku. Każdy z małżonków ma prawo zgłosić żądanie o ustalenie nierównych udziałów, a następnie udowodnić, że przyczynił się do powstania i pomnożenia majątku wspólnego. Nie chodzi o wysokość zarobków każdego z małżonków, ale o to, w jakim stopniu te zarobki zostały zagospodarowane w celu zwiększenia wartości majątku. Równie ważny jest nakład osobistej pracy, czyli np. udział w wychowaniu dzieci, budowie domu czy dbaniu o nieruchomość. Warto przeanalizować, czy nie występują przesłanki o niezgodności z zasadami współżycia społecznego, na podstawie których sąd mógłby przyznać większą część majątku wspólnego jednej ze stron. Chodzi np. o trwonienie majątku na skutek uzależnienia lub podejmowanie ryzykownych operacji finansowych. Trudno wymienić wszystkie sytuacje, które mogą być poczytane przez sąd jako niezgodne z zasadami współżycia społecznego, dlatego warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia prawnika.
Chcąc rzetelnie przygotować się do rozwodu i podziału majątku, należy starannie przeanalizować wszystkie czynniki, które mogłyby mieć wpływ na wyrok sądu, a w efekcie na Twoje dalsze życie. Wiemy, że przeciętny człowiek, niemający wiele wspólnego z prawem na co dzień, może mieć trudności podczas rozwodu i podziału majątku. Skorzystanie z profesjonalnego wsparcia może okazać się konieczne w przypadku szczególnie trudnych spraw, w których nie ma możliwości porozumienia z małżonkiem.
Powiązane artykuły:
Adres:
ul. Kalinowa 43/1, 80-177 Gdańsk
| tel. 506 134 503 |
| tel. 510 404 334 |
HABER & HABER Kancelaria Adwokacka Adwokat Ewelina Baranowska-Haber
NIP: 5832994700
HABER & HABER Kancelaria Adwokacka Adwokat Błażej Haber
NIP: 5862079717
Numer rachunku bankowego: 69 1910 1048 2210 0272 7505 0001
W sprawach nagłych dostępni jesteśmy całą dobę.
W zakresie porad i pomocy prawnej jesteśmy również dyspozycyjni online za pośrednictwem internetu (w tym Skype) oraz telefonu.
Zadzwoń
Zadzwoń
Napisz